The Holocaust - Lest we Forget - Theater


Westerbork Cabaret

       Een aantal Duitse en Nederlandse Joodse gevangenen met ervaring op de bühne organiseerden cabaretvoorstellingen in Westerbork. De nazi autoriteiten, inclusief commandant Gemmeker stonden dit niet alleen toe, maar moedigden het aan. De SS deed alle moeite om van deze uitvoeringen een doorslaand succes te maken. Om zijn meerdere een gelukkige en tevreden kampbevolking te kunnen tonen had Gemmeker deze artiesten hard nodig. Sommige artiesten behoorden tot de Europese top, zoals de gevluchte Duitse Joden Willy Rosen, Max Ehrlich en Erich Ziegler. Maar ook kunstenaars als Camilla Spira, Esther Philipse, Otto Aurich, Mara Rosen, Liesl Frank en ook de na de oorlog furore makende Jetty Cantor hielden de moed bij de kampbevolking erin. De Gruppe Bühne Lager Westerbork bleef lang bij elkaar, omdat zij vanwege een belangrijke bijdrage aan het moreel van de kampbevolking hadden en Gemmeker hen steeds opnieuw hun vrijstelling gunde.

Camilla Spira in the Revue 1943 in kamp Westerbork


       Elke dinsdagavond was het Bunter Abend. Het transport was diezelfde dag vertrokken en iedereen wilde de zinnen verzetten, voordat het angstige afwachten op de nieuwe transportlijsten weer zou beginnen. Overigens was er in Westerbork niet alleen plaats voor theater en cabaret, maar ook voor muziek. Veel Joden bliezen of streken in symfonieorkesten. Reeds in 1940, toen het kamp nog een vluchtelingenkamp was, werd Heinz Neuberg belast met de leiding van Gruppe Musik Lager Westerbork, die veel optredens verzorgden in de grote zaal van het kamp.

Optreden van Ehrlich en zijn groep in kamp Westerbork in 1943. (bron: max-ehrlich.org)


       Ook het populaire lied stond op het programma, getuigen het optreden van Johnny en Jones. Echter de commandant had heel wat meer waardering voor het Duitse repertoire dan voor het imitatie Engels, dat door deze twee Joodse jongens werd gebruikt. Zij namen dan ook maar een paar keer deel aan de Bunter Abend en zongen hun liedjes in het Lagerkaffee, iets dat absoluut geen invloed had op de populariteit van hun lied De Westerbork-serenade.

Johnny en Jones - De Westerbork Serenade


       Ironisch genoeg was het hout voor het toneel, dat werd gebruikt door De Gruppe Bühne Lager Westerbork maar ook door Gruppe Musik Lager Westerbork, afkomstig van de synagoge in Assen die door de Duitsers was vernield en waarvan de overgebleven bouwmaterialen werden gebruikt voor allerlei bouwprojecten in de omgeving van Assen.