holocaust, jewish, extermination, concentration camp, shoah, auschwitz, belzec, treblinka, monowitz, birkenau, night of the long knives,
deportations, judenrat, majdanek, westerbork, chelmno, vught, wannsee, theresienstadt, roma, sinti, night of the broken glass, extermination camps, nazi´s,
hitler, jews, diaspora, jewish council, judenrat, transportation, birkenau, ghetto, hans vanderwerff, sion soeters, aktion reinhard, terezin, himmler, david irving
holocaust denial, holocaust lest we forget, jews, synagogue, oswald pohl, odilo globocnik, deportations, judenrat, majdanek, westerbork, chelmno, vught,
wannsee, theresienstadt, roma, sinti, night of the broken glass, extermination camps, nazi´s, hitler, jews, diaspora, jewish council, judenrat, transportation,
birkenau, ghetto, hans vanderwerff, sion soeters, aktion reinhard, terezin, himmler, david irving, holocaust denial, holocaust lest we forget, jews, synagogue,
oswald pohl, siegfried seidl, protectorate, bohemia, moravia, murmelstein, karl rahm, anton burger, karl hermann frank,

 

Kamp Westerbork - Deportatie


Deportatie naar Polen


       De officiele aanduiding van het kamp Westerbork veranderde van Vluchtelingenkamp naar Transitokamp in juli 1942. Het kamp lag ongeveer 5 km ten oosten van het dorp Hooghalen, en iets minder dan 15 km ten zuid-oosten van Assen. Het station van Hooghalen lag aan het hoofdspoor tussen Zwolle en Groningen. Vanaf Groningen reed de trein door via een zijspoor naar het grensstation Nieuwe Schans waar de deportatietreinen de grens passeerden. De barbaarse reis eindigde uiteindelijk in Auschwitz/Birkenau of in Sobibor, beide in Polen. Gewoonlijk duurde zo'n reis ongeveer 2 tot 3 dagen. Soms langer, maar dat hing af van oponthoud onderweg vanwege beschikbare trajecten die ook voor militaire doeleinden in gebruik waren. Militaire treinen kregen vanzelfsprekend voorrang en verhoogden daardoor het lijden voor de zich in beestenwagens bevindende Joodse slachtoffers. Er was onvoldoende voedsel en water aan boord van die treinen, maar er was nooit gebrek aan beestenwagens.

       Deportatie treinen begonnen naar Polen te rollen vanaf 15 juli 1942. Op die dag werd de eerste trein met 1,137 Joden, mannen, vrouwen en kinderen, op transport gesteld vanuit Westerbork, met als einddoel Auschwitz/Birkenau. In het begin werd gebruik gemaakt van het kleine treinstation te Hooghalen. De afstand van het kamp naar het station was ongeveer 5 km (3.1 mi). De ongelukkigen moesten die afstand lopend afleggen onder het toeziend oog van de marechaussee.

       In november 1942 kwam het enkele zijspoor, dat aangelegd was door een van de werkploegen, gereed. Vanaf dat moment konden deportaties georganiseerd en uitgevoerd worden van uit het kamp zelf. Toen het stationetje Hooghalen nog het beginpunt was, maakten de nazi's gebruik van ouderwetse passagierswagons tussen Hooghalen en de Duitse grens. Eenmaal op Duitse bodem werden de slachtoffers overgezet op beestenwagens die hermetisch gesloten werden. Toen het zijspoor tot binnen het kamp van Westerbork gereed was gekomen, was het niet meer nodig om te veinzen. Vanaf die datum werden beestenwagens gebruikt van begin tot eind. Het nazi vernietigingsplan voor de Nederlandse Joden kon nu op volle toeren draaien zonder dat er van buiten af naar gekeken kon worden.

       Kamp Westerbork bood weinig troost aan de inwoners van het kamp. Over het algemeen zagen de mensen dat zelf niet. Gebruikmakend van een stelsel van misleiding en bedrog grepen de nazi's de kans om van hoop wanhoop te maken zonder dat de slachtoffers het in de gaten hadden dat ze bedrogen waren. In tegenstelling met andere nazi kampen, kregen de gevangenen de impressie dat het leven zo slecht nog niet was. Daarom meenden velen dan ook dat de uiteindelijke beloofde werkverschaffing in het oosten niet zo slecht kon zijn. De nazi overheersers lieten de gevangenen in die waan door het kamp Westerbork in te richten met onder meer volledige medische verzorging. Immers ook doctoren en verpleegsters waren geïnterneerden. Omdat er een burgerlijke stand in het kamp aanwezig was, daar aangesteld door de Nederlandse regering en uitgevoerd door een ambtenaar die tot de gemeente van Westerbork behoorde, was het ook mogelijk om huwelijken te sluiten. Er werd aan allerlei sport gedaan. Er werd gewerkt, onder toezicht van de marechaussee wel te verstaan. Men kon en mocht naar de Synagoge in het kamp gaan. Per slot, er waren ook Rabbijnen opgesloten. Jongetjes die in het kamp geboren waren werden besneden en in 1942 konden overleden slachtoffers nog altijd op de Joodse begraafplaats van Assen begraven worden. Na dien werden overledenen gecremeerd maar wel mochten de lijken ritueel gewassen worden voor crematie werd uitgevoerd. Er waren scholen voor kinderen tot 14 jaar en schoolgang was verplicht. Tenzij natuurlijk deportatie daar een stokje voor stak. Kinderen zowel als onderwijzers en onderwijzeressen werden zonder meer op transport gesteld als hun namen werden afgelezen. Alles leek normaal totdat de realiteit duidelijk werd, wanneer de lijsten met namen werden samengesteld. De deportatie trein die elke dinsdag vertrok met haar lading slachtoffers was een constante herinnering aan het feit dat niets in Westerbork normaal was. Meer dan 104,000 Nederlandse Joden en 250 Sinti werden via Westerbork naar het oosten gestuurd, naar Auschwitz/Birkenau of Sobibor, maar later ook naar Theresienstadt en Bergen-Belsen. Ongeveer 6,000 overleefden de beproeving.

       Om de volle schok te omvatten die de weerloze slachtoffers van de deportaties te wachten stond, raad ik u aan om een kijkje te nemen op de gedetailleerde lijst op deze website. Op deze lijst komen de datum van vertrek, het aantal gedeporteerden, en de uiteindelijke plaats van bestemming voor.